Trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là hệ quả kéo dài từ chiến tranh thương mại Mỹ – Trung, vai trò của tổ chức giám định và giá trị của kết quả giám định ngày càng trở nên quan trọng. Các biện pháp phòng vệ thương mại, rào cản kỹ thuật (TBT), và yêu cầu kiểm tra, kiểm soát chất lượng đang được các quốc gia sử dụng như công cụ phi thuế quan để bảo vệ thị trường nội địa. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với các tổ chức giám định về việc nâng cao năng lực chuyên môn, minh bạch hóa hoạt động giám định và tăng cường khả năng hội nhập quốc tế. Việc áp dụng tiêu chuẩn ISO/IEC 17020:2012 và đạt được công nhận theo các chương trình công nhận được quốc tế thừa nhận (ILAC MRA) trở thành giải pháp căn cơ giúp tổ chức giám định thích ứng và phát triển bền vững trong giai đoạn biến động này.
1. Nâng cao năng lực và độ tin cậy trong bối cảnh gia tăng rào cản kỹ thuật
Chiến tranh thương mại Mỹ – Trung không chỉ dừng lại ở việc áp thuế, mà còn kéo theo làn sóng tăng cường các biện pháp kiểm tra, giám sát chất lượng hàng hóa nhập khẩu, đặc biệt là từ các quốc gia nằm trong chuỗi cung ứng khu vực châu Á. Trong bối cảnh đó, việc tổ chức giám định vận hành theo ISO/IEC 17020:2012, với hệ thống quản lý chặt chẽ và đội ngũ giám định viên có năng lực chuyên môn cao, sẽ giúp đảm bảo tính chính xác, khách quan và nhất quán của kết quả giám định, từ đó tạo dựng lòng tin từ phía các đối tác quốc tế.
2. Tăng khả năng được công nhận và chấp nhận kết quả giám định xuyên biên giới
Việc được công nhận bởi cơ quan công nhận thuộc hệ thống ILAC sẽ cho phép tổ chức giám định trở thành một phần trong mạng lưới đánh giá sự phù hợp toàn cầu. Trong bối cảnh các quốc gia ngày càng thận trọng với hàng hóa từ Trung Quốc và có xu hướng tìm kiếm nguồn thay thế từ Việt Nam, Ấn Độ, hoặc các nước Đông Nam Á, thì một hệ thống giám định đã được công nhận và thừa nhận quốc tế sẽ đóng vai trò then chốt trong việc tạo niềm tin cho thị trường Mỹ, EU và các nước phát triển. Sự thừa nhận lẫn nhau (Mutual Recognition) về kết quả giám định giúp giảm thiểu rào cản kiểm tra lại tại cửa khẩu, tiết kiệm chi phí và thời gian cho doanh nghiệp xuất khẩu.
3. Gia tăng năng lực cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam trong chuỗi cung ứng tái cấu trúc
Do tác động của căng thẳng Mỹ – Trung, nhiều doanh nghiệp toàn cầu đang thực hiện chiến lược dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc, tái cấu trúc chuỗi cung ứng và tìm kiếm đối tác ở các nước có môi trường ổn định hơn. Điều này mở ra cơ hội lớn cho Việt Nam nhưng cũng đồng thời đặt ra yêu cầu cao về năng lực đánh giá sự phù hợp. Việc các tổ chức giám định trong nước được công nhận và thừa nhận quốc tế sẽ góp phần nâng tầm năng lực giám định và giám sát chất lượng sản phẩm, dịch vụ, từ đó hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận các thị trường có yêu cầu khắt khe như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Canada, EU,…
4. Đáp ứng yêu cầu pháp lý và tiêu chuẩn thương mại mới
Các hiệp định thương mại mới như EVFTA, CPTPP, RCEP đều nhấn mạnh đến việc thừa nhận các hệ thống đánh giá sự phù hợp đã được công nhận. Việc tổ chức giám định hoạt động theo chuẩn mực quốc tế giúp đáp ứng các điều kiện kỹ thuật trong các thỏa thuận thương mại tự do, tránh bị áp đặt biện pháp phòng vệ kỹ thuật do thiếu minh chứng về tính phù hợp. Đây là cách để tổ chức giám định hỗ trợ gián tiếp cho quốc gia trong bảo vệ thương mại và thúc đẩy xuất khẩu bền vững.
5. Thúc đẩy việc xây dựng và công nhận các chương trình giám định phù hợp với thương mại quốc tế
Trong bối cảnh các quốc gia lớn ngày càng siết chặt kiểm soát chất lượng hàng hóa, việc xây dựng các chương trình giám định (inspection schemes) phù hợp với thông lệ quốc tế và được công nhận theo ISO/IEC 17020:2012 sẽ giúp Việt Nam chủ động ứng phó với các rào cản phi thuế quan. Khi chương trình giám định được công nhận bởi các cơ quan công nhận đã được thừa nhận quốc tế, kết quả của nó có thể được sử dụng như bằng chứng kỹ thuật hợp lệ trong quá trình thông quan, chứng minh xuất xứ, kiểm soát dư lượng, an toàn thực phẩm,… Đồng thời, việc này góp phần nâng cao vị thế của hệ thống giám định trong nước, giảm phụ thuộc vào tổ chức nước ngoài và hỗ trợ các ngành xuất khẩu chủ lực như thủy sản, gạo, điều, cà phê, cao su.
6. Tạo dựng niềm tin và duy trì vị thế trong thương mại toàn cầu
Trong môi trường thương mại quốc tế đầy biến động, niềm tin là yếu tố cốt lõi quyết định sự thành bại trong hợp tác. Một tổ chức giám định được công nhận theo ISO/IEC 17020:2012 không chỉ mang lại kết quả giám định có độ tin cậy cao, mà còn đóng vai trò là bên thứ ba độc lập, minh bạch và có uy tín, điều mà các đối tác nhập khẩu từ Mỹ và châu Âu rất coi trọng trong quá trình đánh giá nhà cung cấp mới.
KẾT LUẬN
Trong bối cảnh chiến tranh thương mại Mỹ – Trung chưa có dấu hiệu chấm dứt và các rào cản phi thuế quan ngày càng phức tạp, việc tổ chức giám định áp dụng ISO/IEC 17020:2012 và đạt được công nhận và thừa nhận quốc tế là đòi hỏi chiến lược để đảm bảo năng lực, uy tín và khả năng hội nhập của hệ thống giám định Việt Nam. Đây không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà còn là đòn bẩy giúp nâng cao vị thế thương mại quốc gia, bảo vệ lợi ích doanh nghiệp và tạo dựng niềm tin bền vững với thị trường toàn cầu.
Tin bài: Nguyễn Việt Cường – Phụ trách chương trình công nhận Tổ chức giám định (VACI)