Đánh giá phù hợp đang là “chìa khóa” cho các hoạt động thương mại quốc tế, trong đó có hoạt động đánh giá công nhận là yếu tố vô cùng quan trọng, các nước phát triển đang được hưởng nhiều lợi ích thương mại từ hệ thống công nhận quốc gia và cơ hội tiếp cận thị trường lớn hơn. Nhận định được định hướng này, các quốc gia đang phát triển đã và đang hoàn thiện các chương trình công nhận quốc gia nước của mình để tận dụng những cơ hội lớn là tham gia vào hệ thống thương mại thế giới. Trước khi tham gia mô tả các lợi ích thu được từ việc công nhận, thuật ngữ ‘công nhận’ cần hiểu trong lĩnh vực đánh giá sự phù hợp rộng lớn hơn: Công nhận là ‘thủ tục mà cơ quan có thẩm quyền công nhận chính thức rằng một cơ quan hoặc cá nhân có năng lực để thực hiện các nhiệm vụ cụ thể (ISO / IEC Guide 2, s. 12.11). Các nước đang phát triển đã và đang được hưởng những lợi ích cụ thể gì khi phát triển những chương trình công nhận quốc gia?
- Khẳng định được cơ sở hạ tầng quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng, tiêu chuẩn hóa đóng góp vào cơ sở hạ tầng cơ bản làm nền tảng cho xã hội bao gồm sức khỏe, an toàn và môi trường đồng thời thúc đẩy tính bền vững và thực hành quy định tốt. Công nhận là như một phần của cơ sở hạ tầng tiêu chuẩn hóa quốc gia, gần như đã và đang trở thành một điều kiện tiên quyết trên thực tế đối với thương mại quốc tế. Công nhận là một công cụ tiếp thị hữu ích cho các nước đang phát triển, là một chỉ số đáng tin cậy về năng lực kỹ thuật. Các nền kinh tế quốc gia đã thiết lập cơ sở hạ tầng công nhận có vị trí tốt hơn để xây dựng niềm tin trong nước và quốc tế về chất lượng sản phẩm và dịch vụ mà họ sản xuất;
- Thúc đẩy thương mại quốc tế: Tất cả các nước đang phát triển đều có một số hàng hóa và dịch vụ họ có thể xuất khẩu trong khu vực và quốc tế để thúc đẩy phát triển kinh tế. Thực tế, các nước đang phát triển phải đối mặt với nhiều rào cản kỹ thuật đối với hàng rào thương mại (TBT) hơn so với các nước phát triển, do họ thiếu cơ sở hạ tầng hoặc ở trình độ thấp hơn so với các nước phát triển, điều này cũng gây ra những rào cản và sự phân biệt đối với sản phẩm, hàng hóa của họ. Việc thiết lập các hệ thống công nhận sẽ giúp cung cấp sự đảm bảo cho các đối tác thương mại rằng các nước đang phát triển có đủ năng lực để kiểm tra và chứng nhận các yêu cầu của họ, đồng thời vượt qua các rào cản thương mại bằng cách đảm bảo tuân thủ Tổ chức Thương mại Thế giới: Hiệp định Hàng rào Kỹ thuật trong Thương mại (WTO TBT);
- Việc quốc gia ký kết Hiệp định TBT sử dụng cơ chế công nhận được quốc tế công nhận cho phép quốc gia đó dựa vào các điều khoản của hiệp định để thiết lập năng lực của hệ thống đánh giá sự phù hợp của họ. Nói cách khác, việc sử dụng hệ thống công nhận trong tình huống này làm giảm khả năng hàng hóa bị từ chối tiếp cận trên cơ sở đánh giá sự phù hợp không đầy đủ;
4. Công nhận hỗ trợ việc thiết lập một khuôn khổ quy định kỹ thuật quốc gia; một công cụ quan trọng cho các cơ quan quản lý ở các nước. Quá trình công nhận giúp cung cấp sự đảm bảo cho các cơ quan quản lý rằng một tổ chức / cá nhân cụ thể có đủ năng lực để thực hiện hoạt động đánh giá sự phù hợp cụ thể dựa trên các tiêu chí và thủ tục được công nhận và minh bạch;
5. Hệ thống công nhận quốc gia tạo cơ hội hưởng lợi từ toàn bộ các hoạt động đánh giá sự phù hợp đã được công nhận: thử nghiệm / hiệu chuẩn, chứng nhận sản phẩm, chứng nhận hệ thống, v.v., tùy thuộc vào nhu cầu pháp lý, thị trường và xuất khẩu của nước đang phát triển;
6. Việc sử dụng các hệ thống công nhận tạo cơ hội cho các nước đang phát triển tham gia vào các thỏa thuận đa phương MRA (Thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau), MLA (Thỏa thuận thừa nhận đa phương) là thỏa thuận ràng buộc về mặt pháp lý, được thương lượng giữa các chính phủ đối với các sản phẩm được quản lý cụ thể. Lợi ích của MRA: Việc công nhận có thể giúp củng cố các thỏa thuận MRA giữa các chính phủ để cùng nhau chấp nhận các thỏa thuận thử nghiệm, kiểm tra và chứng nhận. Các nước đang phát triển tham gia MLA sẽ có những lợi ích thiết thực: Giảm nhu cầu kiểm tra lại, thử nghiệm lại và chứng nhận lại sản phẩm ở nước nhập khẩu có thể tiết kiệm thời gian và tiền bạc cho cả nhà xuất khẩu và nhà nhập khẩu; Hỗ trợ sự chấp nhận quốc tế đối với dữ liệu thử nghiệm và đo lường; Làm cơ sở cho các thỏa thuận MRA giữa các chính phủ để cùng chấp nhận các thỏa thuận kiểm tra, thanh tra và chứng nhận; Đảm bảo rằng các chương trình công nhận của các nước ký kết được đánh giá lại thường xuyên theo các thông lệ tốt nhất của cộng đồng quốc tế;
7. Đảm bảo lợi ích quốc gia, một quốc gia có cơ quan công nhận độc lập của mình ngoài việc có thể trực tiếp giám sát công việc của các cơ quan đánh giá sự phù hợp trong nước. Bên cạnh đó, kết quả hoạt động còn là cơ sở pháp lý bảo vệ những quyền lợi chính đáng của mình trong hoạt động thương mại quốc tế;
8. Nâng cao Chất lượng Hàng hóa và Hoạt động Sử dụng quy trình công nhận được thiết kế và thực hiện tốt có thể dẫn đến chất lượng hàng hóa và dịch vụ được cải thiện. Ở các nước đang phát triển, điều này đặc biệt đúng khi chương trình công nhận được tích hợp vào một chương trình cải tiến và công nhận chất lượng lớn hơn. Với sự gia tăng về chất lượng hàng hóa, tăng khả năng tiếp cận thị trường và nâng cao năng suất chất lượng;
Hệ thống công nhận là một thành phần quan trọng của cơ sở hạ tầng vật chất và thể chế, hệ thống này sẽ giúp các nước đang phát triển cung cấp dịch vụ đánh giá sự phù hợp được quốc tế công nhận tốt hơn cho các nhà sản xuất và xuất khẩu tiềm năng cũng như tham gia vào các hoạt động và tổ chức thiết lập tiêu chuẩn quốc tế.